Skafandr va kapalak

"Skafandr va kapalak" nomidan ko'rinib turganidek juda noyob va qimmatbaho asarlardan bo'lib, uning muallifi Jan Dominik Bobi mutlaq falaj bo'lib qolgan edi. Va shu davrda o'zining falaj bo'lishiga qaramasdan, ushbu asarini yaratishga muvaffaq bo'lgan buyuk adabiyot arboblaridan. Skafandr bu tana, kapalakni esa unga qamalib qolgan jon, ruh, yoki ilmiy olib qaraganda miyaning fikrlovchi, hali tirik qismi desak bo'ladi.Miyamizda hosil bo'lgan istakni tanamiz darhol bajaradi. Yaqin insonimizga shapaloq tortamiz, avtobus ortidan yuguramiz, muzlatgichni ochamiz, televizorni yoqamiz. Ruhiyatimizdagi holatlar, kayfiyatimiz ham darhol yuzaga chiqadi, qovog'imizni o'yamiz, yuzimizni bujmaytiramiz, jilmayamiz, tilimiz kimgadir sevgi izhor qiladi, kimningdir ko'nglini og'ritadi, kimnidir aldaydi.Muallif kasallik natijasida harakatdan mahrum bo'ladi. Faqatgina bitta ko'zini ochib yumadi, xolos. Shu yerda tana va jon masalasi yuzaga chiqadi. Bir odam hamma qatori tirik, o'ylaydi, quvonadi, qayg'uradi, zerikadi, jahli chiqadi, sevadi, afsuslanadi, nimalarnidir istaydi, nimalardandir bezor bo'ladi, lekin u o'z tanasiga qamalib qolgan va chap ko'zdagi bir tuynuk orqali dunyoni kuzatib turishga mahkum.